ایثار خدیجه (س)؛ وقف ثروتش در پیشبرد اسلام را با شمشیر حضرت علی (ع) برابر ساخت

بیشتر ثروت خدیجه سلام الله علیها در سه یا چهار سال محاصره در شعب ابیطالب به مصرف رسید؛ آری چنین ایثاری بود که انفاق ثروت خدیجه سلام الله علیها را در پیشبرد اسلام با شمشیر حضرت علی علیه السلام برابر ساخت.

به گزارش خبرگزاری شبستان، حضرت خدیجه سلام الله علیها قبل از ازدواج با بیامبر صلی الله علیه و آله ثروتمندترین شخص جزیره العرب بود، و حدود هشتاد هزار شتر داشت و کاروانهای تجارتی او شب و روز در طائف، یمن، شام، مصر و سایر بلاد در حرکت بودند، برده های بسیار داشت، که به تجارت اشتغال داشتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از ایثار و فداکاری بسیار عجیب حضرت خدیجه سلام الله علیها اینکه پس از ازدواج با پیامبر صلی الله علیه و آله همه اموالش را قبل از اسلام و بعد از آن، در اختیار پیامبر صلی الله علیه و آله گذاشت، تا آن حضرت هرگونه که خواست آن اموال را در راه خدا به مصرف برساند.

به گونه ای که پیامبر صلی الله علیه و آله که فقیر بود، بی نیاز شد، و خداوند در مقام بیان نعمتهای خود به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از جمله می فرماید:

«و وجدک عائلا فاغنی؛ خداوند تو را فقیر یافت و بی نیاز نمود.»(ضحی/ 8)

مطابق روایات، یعنی با ثروت خدیجه، تو را بی نیاز کرد.(مناقب آل ابیطالب، ج3، ص 321، بحار، ج 35، ص 425)

در این رابطه برای روشن شدن مطلب، به روایت زیر توجه کنید:

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «هیج مالی هرگز به من سود نبخشید آن گونه که ثروت خدیجه سلام الله علیها به من سود بخشید.»(1)

اینک این سؤال در اینجا مطرح می شود، که پیامبر صلی الله علیه و آله ثروت کلان خدیجه سلام الله علیها را در چه راههایی به مصرف رسانید؟ پاسخ این سؤال باتوجه به امور زیر روشن می کردد:

1- پیامبر صلی الله علیه و آله از اموال خدیجه سلام الله علیها بدهکاران را از قید بدهکاری آزاد می کرد، و به تهیدستان کمک می نمود، به بینوایان و یتیمان رسیدگی می کرد، مسلمانانی که از مکه به مدینه هجرت می نمودند، مشرکان اموال آنها را مصادره می نمودند، پیامبر صلی الله علیه و آله از اموال خدیجه سلام الله علیها به آنها کمک می کرد تا خود را به مدینه برسانند، کوتاه سخن آنکه: پیامبر صلی الله علیه و آله هرگونه که صلاح می دانست از اموال خدیجه سلام الله علیها استفاده می نمود.(2)

2- هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله ]پانزده سال قبل از پیامبری[ با خدیجه سلام الله علیها ازدواج کرد، حلیمه سعدیه مادر رضاعی پیامبر صلی الله علیه و آله روزی به مکه نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و از قحطی و خشکسالی آن سال شکایت کرد، پیامبر صلی الله علیه و آله این موضوع را با خدیجه سلام الله علیها در میان گذاشت، خدیجه سلام الله علیها چهل گوسفند و شتر به حلیمه ی سعدیه بخشید، او با شادمانی به سوی خاندانش بازگشت، سپس بعد از طلوع اسلام، حلیمه و شوهرش به مکه آمده و مسلمان شدند.(3)

بنابراین یکی از مصرف ها، این گونه موارد بوده است.

3- قبلا خاطر نشان گردید: در آستانه ازدواج پیامبر صلی الله علیه و آله با خدیجه سلام الله علیها وقتی که ورقه بن نوفل (پسر عموی خدیجه) سخن از فقر محمد صلی الله علیه و آله به میان آورد، خدیجه سلام الله علیها گفت:

«اذا کان ماله قلیلا فمالی کثیر؛

اگر مال او اندک است، مال من بسیار است.»

و شعری خواند که مصرع دومش این است:

نفما المال الا مثل قلم الاظفار؛

ثروت در برابر او جز مثل گرفتن ناخن ها نیست.»(4)

یعنی ثروتم را از خود جدا کرده و همه را در اختیار او قرار می دهم.

4- در ماجرای سه یا چهار سال محاصره ی شعب ابیطالب (چنانکه خاطر نشان می شود) در متن روایت آمده:

«و انفق ابوطالب و خدیجه جمیع مالهما؛

ابوطالب علیه السلام و خدیجه سلام الله علیها همه ی اموال خود را برای حفظ اسلام و محاصره شدکان، انفاق نمودند.»(5)

کوتاه سخن آنکه: طبق بعضی از روایات در ماجرای محاصره، از اموال خدیجه سلام الله علیها دیگر جیزی باقی نماند، و خدیجه سلام الله علیها گفت: چیزی جز دو پوست باقی نمانده که هنگام استراحت یکی را زیر انداز و دیگری را روانداز خود قرار می دهیم.»

اینجاست که این جمله به پیامبر صلی الله علیه و آله نسبت داده شده که فرمود:

«ما قام الاسلام الا بسیف علی و ثروه و خدیجه؛ اسلام جز به شمشیر علی علیه السلام و ثروت خدیجه سلام الله علیها برپا نشد.»(6)

آری، بیشتر ثروت خدیجه سلام الله علیها در این سه یا چهار سال محاصره به مصرف رسید، چرا که بنی هاشم و پیامبر صلی الله علیه و آله در شعب ابیطالب، در محاصره ی شدید مشرکان بودند، در این مدت ابوالعاص بن ربیع، داماد خدیجه سلام الله علیها شترها را می آورد و با آنها گندم و خرما حمل می کرد، و با زحمت و خطر زیاد، آنها را به بنی هاشم می رسانید، محاصره شدگان در شعب، هیچ گونه طعامی نداشتند، و مصارف سه ساله (یا چهار ساله ی) آنها از اموال خدیجه سلام الله علیها(7) خدیجه سلام الله علیها با کمال ایثار و مقاومت، از جان پیامبر صلی الله علیه و آله و بنی هاشم که مدافعان پیامبر صلی الله علیه و آله بودند، حفاظت می کرد، و آنچه را داشت، در این راه به مصرف رسانید.

آری چنین ایثاری بود، که انفاق ثروت خدیجه سلام الله علیها را در پیشبرد اسلام با شمشیر حضرت علی علیه السلام برابر ساخت، همان شمشیری که طبق فرموده ی پیامبر صلی الله علیه و آله یک ضربه ی آن در روز جنگ خندق، بهتر از عبادت جن و انس معرفی شد.(8) چنانکه جهاد با مال در آیات متعددی از قرآن (مانند آیه 11 صف، و 95 نساء، 44 و 81 و 88 توبه و 72 انفعال و...) با جهاد با جان، در کنار هم، همطراز قرار داده شده است.

بر همین اساس علامه مامقانی صاحب رجال تنقیح المقال می نویسد:

«و کفاها شرقا فوق شرف ان الاسلام لم یقم الا بمالها و سیف علی بن ابیطالب کما روی متواتراً؛

همین افتخار و شرافت که برترین افتخار و شرافت است برای خدیجه سلام الله علیها بس که آیین اسلام پا نکرفت، و کمر راست نکرد. مگر با ثروت خدیجه سلام الله علیها و شمشیر علی علیه السلام، چنانکه این مطلب به طور متواتر (یعنی بسیار که موجب علم است) نقل شده است.»(9)

5- به طور کلی با بررسی روایات می توان گفت که پیامبرصلی الله علیه و آله ثروت خدیجه سلام الله علیها را در همان موارد هشتگانه ای که در مورد مصرف زکات در آیه 60 سوره ی توبه آمده است به مصرف رسانید که عبارتند از: «فقیران، تهیدستان، کارکنان جمع آوری زکات، جلب محبت مخالفان، آزادی بردگان، ادای دَین بدهکاران، تقویت آیین خدا، و در راه واماندگان راه.»

در میان این هشت مصرف، یکی از آنها جلب محبت، و جذب دلهای کافران است که از آن به «والمؤلفه قلوبهم تعبیر می شود، پیامبر صلی الله علیه و آله چه بسا برای گرایش مشرکان و کافران به اسلام، و تقویت پشتوانه های اسلام، اموال خدیجه سلام الله علیها را به افراد مختلف از آنها می داد. چنانکه بعضی از ازدواج های او نیز به خاطر همین بود. 6- قابل توجه اینکه: این موضوع نیز طبیعی است که پس از مسلمان شدن خدیجه سلام الله علیها دشمنان اسلام از ادامه ی تلاشهای بازرگانی خدیجه سلام الله علیها جلوگیری کنند، بلکه از این بالاتر، نه تنها با او همکاری ننمایند، بلکه به غارت اموال او بپردازند. گرچه نگارنده چیزی در این مورد از تاریخ و روایات نیافته، اما چنین کاری در آن شرایط جو زده از حوادث طبیعی است.

ولی به هر حال خدیجه سلام الله علیها از این که آن همه ثروت را به محمد صلی الله علیه و آله بخشید، و او آن را به مصرف های صحیح رسانید، احساس نداشت، بلکه، احساسش این بود که مسأله ی هدایت خود و مردم را که از همه ی گنج های جهان میلیونها برابر برتری دارد، جایگزین ثروتش نموده است.(10)

 

---------------------------------------------------------------------

1- بحار، ج 19، ص 63.

2- همان، ص 62، 63.

3- بحار، ج 15، ص 401.

4- بحار، ج 16، ص 61.

5- بحار، ج 19، ص 16.

6- - فاطمه الزهرا و ترقی محمد، از سلیمان کتانی، ص 112.

7- اقتباس از ریاحین الشریعه، ج 2، ص 211.

8- -«ضربه علی یوم الخندق افضل من عباده الثقلین» (احقاق الحق، ج 6، ص 54 و 55، به نقل از مدارک متعدد).

9- تنقیح المقال، ج 3، فصل النساء، ص 77.

10- - حضرت خدیجه اسطوره ایثار و مقاومت، ص 176.

پایان پیام/50

منبع: شبستان

کلیدواژه: وفات حضرت خدیجه س حضرت خدیجه س حضرت خدیجه خدیجه سلام الله علیها ثروت خدیجه سلام الله علیها پیامبر صلی الله علیه و آله علی علیه السلام چهار سال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۷۹۵۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حضرت معصومه علیها السلام، الگوی هویت دخترانه در اسلام

اما نکته اصلی این است که سیره اجتماعی حضرت معصومه (س) به عنوان الگوی دختران چگونه است؟

آنچه در تاریخ در مورد زندگی اجتماعی حضرت معصومه(س) آمده است، در غالب سیره سیاسی و فرهنگی-تبلیغی ایشان نمایان است. حضرت معصومه(س) طبق روال هجرت علویان، برای فرار از ظلم و ستم حکومت، و نشر و تبلیغ آیین محمدی(ص)و آشکار کردن چهره نفاق دینی عباسیان و مظلومیت خاندان اهل بیت(ع) و روشن ساختن اذهان جامعه نسبت به امامت و ولایت، هجرت را برگزید.

ولایتمداری

حضرت معصومه(س) با این که خواهر امام رضا(ع)، امام و رهبر زمان خویش بود، با این حال اطاعت بی چون و چرا از دستورات آن امام همام را بر خود واجب می‌دانست. لذا هنگام پیشنهاد دادن حضرت رضا(ع) به خواهر خویش مبنی بر سفر به سوی ایشان، بدون درنگ خواسته امام خویش را اجابت نمود.

هجرت از مدینه به سوی طوس برای بندگی خداوند، ولایت مداری و بصیرت حضرت فاطمه معصومه(س) می‌تواند برای ما انسان‌ها بهترین الگو باشد.

حضرت فاطمه معصومه(س) حق ولایت مداری را در دوران خود ادا کرد. روایاتی که از آن حضرت نقل شده اغلب درباره امامت و ولایت علی ابن ابیطالب(س) است که با اثبات این ولایت، ولایت دیگر امامان معصوم(ع) نیز ثابت می‌شود. آنجا که حضرت معصومه(س) از زبان خانم فاطمه زهرا(س) نقل نموده است که فرمود: «آیا سخن رسول خدا در روز غدیر را فراموش کردید که فرمود: «هر که من مولای اویم علی مولای اوست.» ظلم ستیزی و مقابله با طاغوت زمان خود، هجرت از مدینه به سوی طوس برای بندگی خداوند، ولایت مداری و بصیرت حضرت فاطمه معصومه می تواند برای ما انسان ها بهترین الگو باشد.

تبلیغ دین و روشنگری علمی

حضرت معصومه(س) در زمان امامت برادر بزرگوارشان با نقل احادیث مربوط به ولایت و امامت حضرت علی علیه السلام و جانشینان بر حق ایشان و تبلیغ آیین محمدی افکار عموم را با حقایق الهی روشن کرد.

ایشان از پدر گرامی خویش و اجداد شریف و بزرگان و جمعی از خاندان جلیل القدرش احادیثی نقل کرده که قابل قبول علمای شیعی و سنی است. نمونه‌ای از روایاتی که از حضرت معصومه(س) با سلسله سندهای معتبر و موثق به دست ما رسیده، به شرح ذیل است: حضرت فاطمه زهرا(س) به نقل از رسول خدا(ص) می‌فرماید: «آگاه باشید، هر کس با دوستی آل محمد بمیرد، شهید مرده است.» روایت مزبور به حدیث «فاطمیات» مشهور است. چون جز دو تن از کسانی که در سلسله آن وجود دارند، بقیه «فاطمه» نام دارند.

ایشان از پدر گرامی خویش و اجداد شریف و بزرگان و جمعی از خاندان جلیل القدرش احادیثی نقل کرده که قابل قبول علمای شیعی و سنی است.

هجرت و روشنگری عملی

حضرت معصومه(س) با هجرت خویش، به نشر و تبلیغ آیین محمدی صلی الله علیه و آله و سلم پرداخت و از هر فرصتی استفاده کرد و با نقل احادیث مربوط به ولایت و امامت چهره نفاق دینی عباسیان و مظلومیت خاندان اهل بیت علیهم السلام را آشکار ساخت و اذهان جامعه را نسبت به امامت و ولایت امامان معصوم(ع) روشن کرد و توانست به رسوا کردن حکومت مأمون و تشکیل پایگاه تشیع در عالم و تأسیس مدینه فقه و اجتهاد بپردازد.

با خروج حضرت معصومه(س) و مقابله با مأموران عباسی و مسموم شدن ایشان به دست عمال عباسی، عموم مردم فهمیدند معنای ولایت عهدی چیزی جز یک فریب نبوده است. اگر امام رضا(ع) شخص دوم مملکت است چه طور خواهر گرانقدر ایشان با آن مقام و منزلت معنوی از دیدن برادر خود محروم است و تنها و غریب در بیابان ها مسموم شده و برادرانش مقابل چشمانش به شهادت رسیدند. به یقین این حرکت حساب شده آن حضرت عمق بصیرت و روشن بینی آن حضرت را نشان می دهد. حضرت معصومه(س) به خوبی رسالت خود را انجام داد و به افشاگری و رسوائی حکومت عباسی پرداخت.

حضرت معصومه(س) یکی از شاخص‌ترین الگوهای هویت دخترانه در اسلام است. سیره اجتماعی این بانوی بافضیلت به عنوان یک الگوی به تمام معنا، می‌تواند در جهت شناخت و حفظ هویت دخترانه، سرمشقی باشد برای تمام دخترانی که هدفشان رسیدن به کمال انسانیت است.

آنچه در تاریخ در مورد زندگی اجتماعی حضرت معصومه(س) آمده است، در غالب سیره سیاسی و فرهنگی تبلیغی ایشان نمایان است. ایشان با هجرت خویش، به نشر و تبلیغ آیین محمدی(ص) پرداخت و از هر فرصتی استفاده کرد و با نقل احادیث مربوط به ولایت و امامت چهره نفاق دینی عباسیان و مظلومیت خاندان اهل بیت(ع) را آشکار ساخت و اذهان جامعه را نسبت به امامت و ولایت امامان معصوم(ع) روشن کرد و توانست به رسوا کردن حکومت مأمون و تشکیل پایگاه تشیع در عالم و تأسیس مدینه فقه و اجتهاد بپردازد.

منبع: روزنامه قدس